نقدی بر مسایل آزمون های سراسری

این روزها یکی از مسایل داغ آموزشی، مسئله آزمون سراسری کنکور است. مسئله کنکور همیشه مورد توجه خانواده ها، دانش آموزان، صاحب نظران مسایل آموزشی و مسئولین رده بالای کشور بوده است. مسئولین زیادی برای حل این معضل وعده ها و برنامه هایی داده اند ولی ظاهرا مسئله کنکور کلاف در هم تنیده ای است که بدون در نظر گرفتن مسایل آموزشی راه حل مناسبی برای آن قابل تصور نیست.
امتحانات سراسری همانند کنکور معمولا در کشورهایی که نسبت متقاضیان ورود به دانشگاه و ظرفیت رشته های تحصیلی برابر نیست، برگزار می شود. در ایران نیز اصل برگزاری کنکور بر همین اساس است زیرا تقریبا بیش از یک سوم متقاضیان ورود به دانشگاهها قادر به کسب اجازه برای ادامه تحصیل در مراکز آموزش عالی می شوند.
مسئله کنکور برای همه ی جوانان محصل مسئله ای بغرنج است. قبول شدن در دانشگاه برای دانش آموز و حتی برای خانواده و اطرافیان او مسئله حیاتی و در بعضی موارد جنبه حیثیتی پیدا می کند. همین مسئله باعث بوجود آمدن استرس و فشار زیاد بر روی دانش آموز و والدین او می شود و همین اضطراب باعث می شود که بر روی نتیجه حاصل از امتحان موثر باشد.
در چند سال اخیر مسئله تاثیر معدل در امتحان کنکور مطرح شده است. بر اساس این طرح درصدی از نمره اکتسابی دانش آموزدر کنکور مربوط به معدل او خواهد بود. سازمان سنجش با راهکارهایی قصد دارد این درصد را بیشتر کند و ظاهرا در کنکور ٨۶ ، ١۵ درصد خواهد بود.
مسئله معدل و تاثیر آن در امتحان کنکور مسئله بسیار پیچیده ای است. شخصا با دلایل و شواهدی که در ذیل ارائه می کنم با تاثیر معدل و حذف امتحان کنکور مخالف هستم.
الف: نمره معدل معیار مناسبی برای سنجش و تمایز دانش آموزان از هم نیست.
مثلا دو دانش آموز Aو B را که همکلاسی هستند و هر دو علاقه مند به ادامه تحصیل در رشته ریاضی در دانشگاه هستند، نمرات آنها به شرح ذیل است:
A: ریاضی١٧،عربی١٣، شیمی١۵معدل = ١۵
B: ریاضی١٩، عربی١٠، شیمی١۵معدل = ۶۶/١۴
هر دو دانش آموز فرض کنیم در کنکور عمل کرد تقریبا یکسانی دارند و حال این نمره معدل است که بین این دو تمایز ایجاد می کند. بر اساس معدل دانش آموز اول با وجود آنکه از لحاظ درس ریاضی ضعیف تر است در آن رشته قبول می شود ولی دانش آموز دوم علیرغم بهتر بودن درس ریاضی قبول نمی شود. در این مثال یک درس نامرتبط مانند عربی برای قبولی در رشته ریاضی تاثیر گذار می شود. بنابراین معدل معیار مناسب برای تمایز دانش آموزان از هم نیست بلکه این نمره یک دیدگاه کلی از عمل کرد فرد به دست می دهد و این نمره معیار دقیق برای آزمون های سراسری نیست.
ب: شرایط کسب معدل متفاوت و گاهی نا عادلانه است.
برای موفقیت در آزمون فاکتورهای گوناگونی دخالت دارند. وضعیت فیزیکی مدرسه، کلاس درس، کتاب، وسایل کمک آموزشی، تدریس معلم،شرایط خانوادگی فرد، محیط برگزاری آزمون، زمان برگزاری آزمون و ده ها عامل دیگر در عمل کرد دانش آموز در امتحانات تاثیرگذار خواهد بود. مثلا شرایط آب هوایی را در نظر بگیرید. در منطقه بلوچستان در هنگام برگزاری امتحان نهایی خرداد ماه آب و هوای بسیار گرمی حاکم است و این آب هوا به هیچ وجه قابل قیاس با هوای استان های شمالی کشور نیست. دانش آموز بلوچستانی باید گرمای بالاتر از ۴٠ درجه را تحمل کند ولی دانش آموز اردبیل در هوای عالی به سوالات پاسخ می دهد. بنابراین این موضوع بر عملکرد فرد در آزمون هماهنگ تاثیر خواهد گذاشت. ممکن است کسی بگوید سهمیه مناطق برای جبران این گونه کمبودها است اما سوال اینجا است که آیا منطقه سه جنوب کشور با منطقه سه شمال کشور حداقل از لحاظ آب هوا یکسان است؟! پس شرایط آب و هوا بر عملکرد فرد در آزمون بی تاثیر نخواهد بود. نمونه دیگر از نا عادلانه بودن شرایط آموزشی در این گونه مناطق نداشتن دبیر مرتبط و امکانات آموزشی مناسب است. مثلا دبیر رشته جغرافیا به دانش آموزان زبان انگلیسی درس می دهد! در برخی مناطق دانش آموزان تا آبان و یا حتی آذر ماه از داشتن دبیر در بعضی دروس محر&

#1608;مند. همین دانش آموزان باید به دانش آموزانی رقابت کنند که روز اول مهر سر کلاس می رود در حالی برنامه کلاس و کتاب آماده هستند.

ج: حذف کنکور فشار آزمون را در طول دوره دبیرستان بر دانش آموز تحمیل می کند.
اضطرابی که داوطلب در یک سال برای آماده شده برای کنکور تحمل می کند با حذف کنکور به تمام دوره تحصیل منتقل خواهد شد. همین اضطراب و فشار عملکرد دانش آموز را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
د: برای دانش آموز حفظ مطالب از فهم آنها مهمتر خواهد بود.
اگر چه کنکور در حال حاضر باعث شده است که تنها محفوظات دانش آموز سنجیده شود و سطوح بالاتر دانش به روش آزمون چهار گزینه ای کمتر مورد سنجش قرا خواهد گرفت، اما این شیوه ی درس خواندن برای حفظ کردن محدود به حداقل به سال آخر خواهد بود ولی با حذف کنکور و تاثیر معدل این شیوه به تمام دوره دبیرستان تسری خواهد یافت.
ه: گسترش مافیای خرید و فروش سوالات
در یک آزمون همانند کنکور که با مراقبت ها و ضوابط امنیتی زیادی در سال یک بار برگزار می شود ولی در برخی موارد اخبار از تخلفات به گوش می رسد. حال تصور کنیم این نوع امتحان چندین دفعه با گستره ی جغرافیایی زیاد بر گزار شود، تصور تخلفات قابل وقوع بسیار ساده است. آیا این آزمون های هماهنگ همانند کنکور دارای همان امنیت خواهند بود؟
و: تصحیح آزمون
در تصحیح برگه های کنکور انسان نظر و دخالت انسان وجود ندارد. اما در آزمون های نهایی که در حال حاضر برگزار می شوند تاثیر روحیات و موقعیت مصحح در تصحیح برگه آزمون موثر خواهد بود. زیرا در این گونه آزمون ها که توسط انسان تصحیح می شود معیارهای دقیق برای تصحیح، با وجود راهنمای تصحیح، وجود ندارد ولی در آزمون چهار گزینه ای کنکور معیار دقیق و غیر قابل تغییر و تفسیر متفاوت است.
نتیجه:
حذف کنکور و جایگزینی آزمون های هماهنگ کشوری کار کارشناسی دقیقی نیست. این کار ممکن است عواقب و نتایج فراوانی به همراه داشته باشد. هر یک از داوطلب های این آزمون ها به عنوان یک سرمایه ی انسانی برای کشور ما هستند ولی این طرح ها ممکن است در آینده آنها و جامعه موثر باشد.
راه حل:
آزمون سراسری که به صورت چهار گزینه برگزار می شود باید دچار اصلاحاتی شود:
١موارد امنیتی افزایش یابد.
٢در طراحی سوالات باید به مواردی از جمله ارتقاء سطح سوالات از دانش و یادآواری به سطوح بالاتر همانند مقایسه و قضاوت توجه شود.
٣برای رشته های پرطرف دار باید آزمون سراسری به شیوه رایج برگزار شود و برای رشته های کم طرفدار گزینش به خود دانشگاهها واگذار شود.
۴بهبود شرایط محیطی برای برگزاری امتحان کنکور
به امید آنکه این آزمون باعث ارتقاء سطح علمی جامعه شود.

نوشته‌های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

۳ دیدگاه

  1. من از شما که این مطلب رو نوشتی یه سوال دادم … شما تا حالا کنکور دادی ؟

    من یه پشت کنکوریم … وقتی مطلب شما رو خوندم الان از عصبانیت نمی دونم سرمو کجا بزنم !!!
    حذف کنکور درست نیست ؟

    تفریح یه جوون ایرانی چیه ؟ هیچی و وقتی به آین سن می رسه تفریح که نداره هیچ باید کنکور هم هوار بشه رو سرش …

    چرا سدی برای پیشرفت ایجاد کردن که یه جوون تو تب و تاب کنکور یا خودکشی کنه یا مثل من از حرص خوردن تا سر حد سکته قلبش تیر بکشه ؟

  2. با سلام
    دوست عزیز شما مطلب من را به درستی نگرفته اید. بنده تا به حال کنکور داده ام. امتحان کنکور در شرایط ما بسیار از شرایط امروز آن دشوارتر بود.
    حرف بنده این است که شما نباید هر چهار سالی که در مقطع دبیرستان و پیش دانشگاهی تحصیل می کنید رنج و مشقتی به نام کنکور را همیشه به همراه داشته باشید.
    اگر شرایط و امکانات دانشگاه های کشور اجازه می داد به نظر من باید همه که دارای حداقل ها هستند بتوانند از مزایایی آموزش عالی استفاده کنند.
    آیا در شرایط فعلی دانشگاه با توجه به ظرفیت های موجود شما راه حل بهتری دارید؟ آیا می شود همه دانشگاه های مهم و رشته های پرطرفدار از فردا آزاد باشند و کسی برای پر کردن آن صندلی ها هجوم نیاورد؟
    با این ظرفیت محدود تنها را عقلانی سنجش سراسری است. اما آن نیز باید دارای شرایط متعادل باشد.