باران تویی-فقط غرق‌مان نکن
الان که دارید این یادداشت را می خوانید حتما از هوای ابری لذت کافی را برده‌اید. حتما اخبار جنوب استان سیستان و بلوچستان بخصوص بارندگی هایش را شنیدید. اگر حافظه متوسط هم حتی داشته باشید حتما این اخبار برایتان تکراری است. آبگرفتگی معابر، سیل و چیزهایی مشابه این را قبلا شنیدید و مطمئنا بعدا هم متاسفانه خواهید شنید. اما چرا مشکلات حل نمی شوند؟ آیا خیلی پیچیده هستند؟ آیا راه حل خاص و انحصاری می خواهند؟ در جغرافیای دیگر جهان چنین موارد مشابه پیدا نمی شود؟ آنها چه کرده‌اند؟ یا شاید اگر خیلی بد بین باشیم بگوییم این مشکلات استخوان لای زخم هستند و اراده‌ای برای حلشان وجود ندارد؟
حداقل از ده پانزده سالی که من در فضاهای مختلف می نویسم مشکل حوادث این‌چنینی از موارد پر تکرار بوده است. دلایل مختلف برای این مشکلات دیده می شود و حتی راهکارهای متعدد و خیلی ساده، اما به نظرم ریشه این مشکلات در مدیریت کلان و اجرا نادرست است. منظور از مدیریت با جناح بندی سیاسی مرسوم چندان توفیری ندارند چون هر دو عملکرد یکسانی داشته‌اند.
برای مدیریت‌های محلی- استانی مهمترین موضوع حل سریع و بی زحمت یا حتی ارزان یک مشکل است. نکته دوم در بحث مدیریت رویداد حرکت از مرحله مشکل به راهکار است. در این مرحله نیازمند کار کارشناسی ممتد و ریشه دار است. یعنی ممکن است یک مسله تا حل شدنش سال های به طول بینجامد اما پس از گذشت زمان دیگر مسله حل شده می شود و حداقل دیگر بحران نیست.
متاسفانه بیشتر مسائل محیطی یا حتی سیاسی-اجتماعی به سمت معضل شدن و نهایت بحران پیش رفته‌اند. یعنی از پیش پا افتاده ترین مشکلات مردم که از سی یا چهل سال با آن دست و پنجه نرم می کنند مثل نان، آب، گاز، راه و غیره راه حل مدیران کاهش سرعت رسیدن مشکل به مرحله بحران است. به عبارت دیگر فقط باید مشکل به بحران تبدیل نشود چون دیگر قابل برگشت و حل شدن نیست.
بگذارید مثال هایی عینی از همین سیل بارندگی بزنم. آیا این اولین بار است مثلا در چابهار یا کنارک چنین بارندگی و آبگرفتگی دیده می شود؟ نه جواب این است که این مدیریت های مقطعی فقط سعی کرده است مثلا بعد از چند روز باران سیل آسا آب‌های را به طریقی دفع کنند. به عبارت دیگر پس از سیل های ۹۸ یا قبل تر هیچ طرحی بعدا برای نجات شهر‌ها در مواقع بحرانی اجرا نشد. حال آنکه سیل آن فی المثل معادل ۲٪ بودجه سال ۱۴۰۰ را به هیچ تبدیل کرد.
متاسفانه سرعت رشد مشکلات و تبدیل آنها به بحران هر روز بیشتر از قبل می شود. تا به امروز رویه همان قبلی بود که جلوی رسیدن به مرحله بحران گرفته شود. اما با ظهور و بروز مشکلات خرد و درشت دست و پای مدیریت در این کلاف ها پیچیده می شود.
حتی به وقت بحران متاسفانه راهکارهای عملی و عقلانی کمتر در چنته مدیران یافت می شود. نهایتا با نمایش بازدید یا هجوم لشکر لایک بگیران با شماره حساب هایی اعلامی دوباره ما از مرز بحران به مرحله قبل بر می گردیم اما این بار خسارت دیده و به طبع بحران های دیگر‌که پیش رو هستند و صد البته مشکلی که بنیادی حل نشده باقی مانده است.
اگر سال بعد یا حتی شش ماه بعد باران و سیلی در چابهار، کنارک آمد برنامه امروز شما برای آن موقع چیست؟ لابد استفاده از کف‌کش!
امسال مثل هر سال زاهدان سیلندر گاز نیست برنامه شما برای سال بعد چیست؟ فعلا مردم در صف باشند؟
ایرانشهر الان با کمبود نان مواجه است راهکار شما برای تکرار نشدن آن چیست؟
هر ساله آمار کشتار سوانح جاده دراین استان جز بالاترین های کشور است آیا سال آینده این رتبه ارزشمند باز هم به ما خواهد رسید؟
اگر این دستگاه‌ها عریض و طویل نتوانند فکری به حال مشکلات کنونی کنند باید منتظر ابر بحرانی هایی اجتماعی یا زیست محیطی باشیم که تر و خشک را با هم بسوزاند که به قول خیام نه تو مانی و نه من