«منظومه‌های عاشقانه بلوچی» گردآوری شد
مقدمه
همانگونه که قبلا نوشته بودم به کوشش دکتر عبدالغفور جهاندیده دو کتاب درباره ادبیات بلوچستان تالیف شده است. اکنون این دو کتاب توسط نشر معین منتشر شده اند. خبرگزاری کتاب به همین مناسبت مصاحبه‌ای با وی ترتیب داده است که متن آن را در ذیل می خوانید.
«منظومه‌های عاشقانه بلوچی» عنوان اثری درباره تحلیل داستان‌های منظوم عاطفی بلوچی از قرن دهم تا دوران قاجاریه است که با گردآوری، مقدمه، ترجمه و تحلیل عبدالغفور جهاندیده از سوی نشر معین منتشر و راهی بازار کتاب شده است.-
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «منظومه‌های عاشقانه بلوچی» (تاریخچه و گزارش داستان‌ها، متن کامل منظومه‌ها با آوا‌نویسی و ترجمه، بررسی و تحلیل هر کدام) در ۴۲۸ صفحه از سوی نشر معین به تازگی منتشر شده است.
جهاندیده در گفت‌و‌گو با «ایبنا»، درباره این کتاب توضیح داد: کتاب «سیری در منظومه‌های عاشقانه بلوچی» به بررسی و تحلیل داستان‌های عاشقانه بلوچی و در برخی از موارد، تطبیق این داستان‌ها با منظومه‌های عاشقانه فارسی اختصاص دارد.
وی افزود: کتاب همراه با مقدمه‌ای است و در آن به تعریف شعر عاشقانه، منظومه عاشقانه و جایگاه آنها در بلوچستان می‌پردازد و ویژگی‌های شعر و منظومه‌های عاشقانه را برمی‌شمارد.
جهاندیده در پاسخ به پرسشی مبنی بر روند پژوهشی‌اش در این اثر و این‌که منظومه‌های عاشقانه بلوچی از چه سالی در این کتاب بررسی و معرفی شده‌اند، گفت: پژوهش‌های من بیشتر میدانی بوده است، اما در بخش تطبیق‌ها و توضیحات از منابع مهمی که در دسترس بوده است، استفاده کرده‌ام. ادبیات کلاسیک و کهن بلوچی را به‌طور عمده شعر و منظومه تشکیل می‌دهد.
وی در ادامه تشریح کرد: تا یک قرن پیش این ادبیات کتابت نمی‌شد و حتی بسیاری از منظومه‌ها و اشعار تا زمان حال گردآوری و ثبت نشده‌اند، بنابراین ادبیات بلوچی کلاسیک بیشتر شفاهی بوده است. از حدود ۱۰ سال پیش گردآوری این داستان‌ها و منظومه‌ها را آغاز کرده‌ام، تا این‌که اخیرا آنها را به صورت کتاب درآورده و منتشر کرده‌ام. این کتاب داستان‌های منظوم عاشقانه از قرن دهم قمری (پانزدهم میلادی) تا زمان قاجاریه را شامل می‌شود.
این پژوهشگر درباره نام منظومه‌سرایانی که در این کتاب اشعارشان گردآوری شده است اظهار کرد: سراینده قریب به اتفاق این منظومه‌ها، هم منظومه‌های عاشقانه و هم منظومه‌های حماسی مشخص نیست. این اشعار بین مردم مانده‌اند. البته برخی از آنها منسوب به شاعرانی در زمان گذشته هستند ولی هیچ‌کدام قطعی نیست.
وی افزود: این منظومه‌ها به‌طور حتم سراینده نخستینی داشته‌اند، اما خنیاگران و راویان باذوق، به علت شفاهی بودن در طول تاریخ بخش‌هایی را به این آثار افزوده‌اند.
به گفته جهاندیده برخی از مهم‌ترین منظومه‌های عاشقانه، که در این کتاب آمده، عبارت است از: «هانی و شَیمُرید»، «شهداد و مهناز»، «سَسّی و پُنّو»، «شیرین و دوستین»، « کیّا و سدو» و «عزت و مَیرُک» .
وی در ادامه به ارایه توضیحاتی درباره ساختار، محتوا و دیگر ویژگی‌های این کتاب پرداخت و گفت: این کتاب همچنان‌که از نامش پیداست، داستان‌های منظومی را شامل می‌شود که در طی صدها سال سروده شده‌اند و خنیاگران، نقالان و راویان آنها را تا زمان ما سینه به سینه نقل کرده‌اند. هر داستان به‌طور معمول دارای چندین روایت یا منظومه است.
این استاد دانشگاه در ادامه توضیح داد: همه این منظومه‌ها به زبان بلوچی، و روان و فصیح هستند. در این اثر پس از آنکه متن اصلی هر منظومه را تصحیح کرده‌ام، برای افرادی، که زبان بلوچی را نمی‌توانند بخوانند با خط لاتین آن را آوانگاری کرده و در صفحه مقابل ترجمه فارسی آن‌را نیز آورده‌ام.
وی در پایان یادآور شد: علاوه بر این گزارش هر داستان همراه با تحلیل، بررسی و تطبیق با داستان‌های دیگر، به‌ویژه منظومه‌های عاشقانه معروف فارسی به‌طور مستقل ارایه شده است.
عبدالغفور جهاندیده، متولد ۱۳۴۷، فارغ‌التحصیل مقطع دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه علامه طباطبایی و استادیار دانشگاه علوم دریایی چابهار است.
«شرح منظومه مکران» (سروده‌ای از مولوی عبدالله روانبند) و «دیوان روانبند: مجموعه اشعار فارسی و عربی و گزیده‌ای از اشعار بلوچی مولوی محمدعبدالله روانبند پیشینی) از دیگر کتاب‌هایی هستند، که پیش‌تر، با
ترجمه، مقدمه، تصحیح و توضیحات جهاندیده به ترتیب از سوی انتشارات کوله‌پشتی و بام دنیا منتشر شده‌اند.
همچنین همزمان با کتاب «منظومه‌های عاشقانه بلوچی» کتاب دیگری با عنوان «حماسه‌سرایی در بلوچستان» از این پژوهشگر منتشر شده است. گفت‌و‌گو با جهاندیده پیرامون این اثر نیز متعاقبا در «ایبنا» منتشر خواهد شد.
درود بر استاد جهاندیده
بلوچستان امروز فرهیختگانی را در خود می پروراند که آیندگان به احترام آنها برخیزند،بدون شک دکتر جهاندیده یکی از این فرهیختگان می باشد.
خسته نباشید و دست مریزاد.
پنج سوال از روشنفکران بلوچ در نوهان http://nohan.persianblog.ir