زبان بن در
زبان بن در
زبان هنچوشین چیزی انت که انسان ءَ چه دگه موجودات گچین کنت. بازگین جانور په جهان ءَ هستن بلکین چه لهتی جهات آیان چه انسان بهتر ببنت. مثلا بازگین موجود جهان توکا هستن که چه انسان ءَ زورمند تر انت یا بازگین موجود انت که چه انسان مزن تر انت. بله هچ یک چه آیان چیزی په نام زبان یا هما چیزی که بشرءَ هستن و تونیت وتی منظور په وتی هم زاتان بگوشت نیستش. همی زبان انسان ءَ چه دگه موجودات بهتر کنت. همی زبان انت که گوں آیی انسان فکر کنت. یکی بلکین بگشیت لهتی مردمءَ زبانی په گوشگ نیست اچه ایان فکر نیست؟ جواب ای سوال آساننت. انسان ءَ زبان چار قسمت هستن که هر یکی که خاصین کاری په انسان انجام دینت. این مچ چار قسمت زبانءَ توان گوشگ بیت: گوشگ,هشکنگ، وانگ و نویسگ. الان زبان جزییات من وارد نه بیان بلکه لوٹاں یکی چه اساسی ترین جوست که انسان بارهءَ هستن لهتی گپ بجنان. این گپ شی انت که زبان بن در چی انت؟ زبان چطورکا شر بیتت؟ هنچوش که زانگ بیت زبان یک سیستمی که بشر وت شر کتت. هر جمعی چه انسانان په شی که وتی منظور په دگران برساننت چه زبان استفاده کنت. ای سیستم ءَ بشر چطور شر کتگت؟ اصل زبان چی انت؟
خدایی بن در
ته بازیگن دینان زبان باره چیزی نوشت بیتگ. هر دینی چه وتی جاگاهءَ انسانی زبانی باره گپ جتگت. سرجمین گپ شی انت که خدا زبانءَ شرکتگ. مسیحی کتابءَنوسیگ بیتگ که ‘آدم هر چیزیءَ نامی گپت که آیی نامتگ.’ هندویی آیین هستن که سراسواتی زن برهما زبان شر کت. مسلمان کتاب نوشت بیتگ که خدا انسانی زبان تعلیم دات. ای خدایی بن در بازیگین گپی سری بیتت. یکی چه ای گپان شی انت که اگر خدا انسانی زبان پیش داشتگ آ چه زبانی انت؟ لهتی چه دینی کتاب گوشیت که زبانءِ اصل عبری انت. اولگین زبان عبری انت و دگه زبانان چه ایی شر بیتگنت. مسیحی کتاب کسه ای گوشیت که خدا وهدی دیست که انسان بابل برج شر کننت که په آیی برسند یک روچ آتک آیانی زبانءَ هور ته هور کت. صباح وهدی مهلوک در آتکنت که وتی کارءَ رند گرنت هچ کس یک و دگرءِ گپءَسر پد نه بیتنت. رندا هر یکی په ملک و دمگی شت. ای گپ که انسان یک چیزی هست که آیایی هلیت زبانءَ یاد گریت رندا ته چامسکی نظر ءَ آرگ بیت. ای زبان زانت گوشیت که کلین انسانءَ ذهن یک وسیله ای هست که توننت زبان یاد گرنت. بله همودان گوشگ بیت که ای وسیله بایدن پیش چه بلوغ وهد رسگ کارمرز بیت تا کسی زبانءَ یاد گریت.
طبیعی بن در
یک دگه نظری زبان بن درءَ گوشیت که انسان زبان چه طبیعی توار انت. ای نظر گوشیت که اولگین انسان وهدی که چه طبیعت تواری هشکت آی توارءَ زورتی و دگه کلمه هنچوش شر بیتنت. ای کلمه لهتی ته هر زبانی هستن. بلوچی زبان هم چوشین کلمه هستن :’ٹهک’،’توت’. ای نظر چوش گوشیت که انسان وهدی ای توارانی هوشکت رندءَ آ چیزی همی نام ایر کت. این نظر زبان باز ساده کنت. اگر توجه کنگ بیت زبان بازین کلمه هستن که آیان ذهنی چیز انت و آیانءَ هچ دابین تواری نیست بله ته هر زبانی آیانءَ نامی هست. مثلا پگر و هیال.
یک نظر ته همی طبیعی بن در گوشیت که انسان زبان اصلش چه طبیعی توار اینت که انسان وهدی که دردی یا وشی رسیت آیانءَ درشان کنت. مثلا کلمات په داب ‘اوه’ یا ‘اَه’. اگر ای کلی کلمه که ای طور گوشگ بنت کمی فکر کنگ بیت مردم په ای نتیجه رسیت که ای مچی گپ وهدی که زبان سرءَ آینت انسان وتی نفس وتی پپ توکا کشیت. بله گیشترین انسانءِ زبان وهدی کلمه ای گوشنت گوات چه پپ در کیت. اچه ای نظر هم باز درست نهت پی چه که اگر چوشین گپی درست بیتن بایدن گیشترین انسانی زبان وهدی که چیزی گوشنت بایدن گوات پپ توکا بروت دان در بیت.
دگه طبیعی نظر زبان باره گوشیت معروف انت په نظر ‘هو-هه-هو’. شی گوشیت که اولگین انسان وهدی که سنگینن چیزی گون یک و دگه چستءَ کت لهتی گپی چت که یک و دگر دل بڈی بدینت تا ای چیزءَ چست کننت.
ای طبیعی نظر زبانءَ باز ساده کتگ ات. ای نظر باز ساده این سطح چه زبان نظر گریت. هنچوش که بالاد گوشگ بیت زبان بازین پیچیده این چیزی هستن که اصلا گون ای هارت و هور آن یک نه بیت.
فیزیکی جسمءِ تغییر بن در
ای نظر زبانءَ چه دگه دابی چاریت. ای نظر گوشیت که ما په جاه شی که توارءِ په بن در زبان در نظر بگرین په آیی جاه ما تونین انسانءِ ویژگی جسمی بچار این که آیءَ چه دگه موجودات دورا کنت. یکی چه همی چیزان انسانی فیزیکی خصلت انت که آییءَ هلیت گپ بجنت. لهتی چه ای خصلتان ته اولگین ان هم ظاهر بیتت. رندا ای خصلت ان انسان پیشرفت کتت و بهتر بیتگ.
یکی چه ای تغییرات انسان گون اولگین ان شی انت که آیانی زبان و دنتان و لنٹ و گٹ شکل په دابی انت که توننت زبانءَکارمرز کننت. اگر یک میمونی چارگ بیت آیی دنتان دیم په در آنت بلکه انسانی دنتان راستنت. یا انسانی زبان ای جسمیءِ عضو یکی چه پیچیده ترین ماهیچه هانت. انسان گون ای اعضا که دو دابین کارمرزش هستن تونیت گپ هم بجنت.
ژنی بن در
انسان ءَ یک چیزی په نام ژن هست. ای ژن کار شی انت که انسانی خصلت که ته پت و مات هستن په چک برسانیت. انسانی لهتی خصلت چه وتی مات گریت و لهتی دگر چه پت. یکی چه چیزانی که ته ژن هستن توان یاد گرگ زبان انت. ای تئوری گوشیت که انسان بن در ته آییءِ ژن انت. همی نظر سرءَ بازگین دانشمند و زانکار کار کنگنت. آیانی مقصد شی انت که ژن زبانءَدر گزینت. همی پیما هنچوش که پیسر تر گوشگ بیت چامسکی وتی (LAD) تئوریءَ گوشیت که انسان ءَ یک وسیله ای په یادگرگ زبان هست. ای گپ دان حدی گون ای شی که انسانءَ زبانی ژن هست یک دابنت.
دعوت از همه برای همکاری در ضمینه ساخت یک وبلاگ وسیع در مورد ایرانشهر
بنده فقط می توانم به لحاظ تکنیکی و کمی هم تولید محتوا کمک کنم.