زهم و کپن
به بهانه نمایش
اگر می خواهید درباره نمایشنامه زهم و کپن اطلاعات بیشتری به دست آورید مطلب اخیری که یاسر کرد نوشته را حتما مطالعه کنید. این نمایشنامه به نویسندگی نصیراحمد ملازهی و کارگردانی محمددین دشتی چند روز پیش در سالن ارشاد ایرانشهر به نمایش درآمد. بنابه دعوت دوست عزیز نویسنده نمایشنامه فرصتی دست آمد تا جرعه‌ای شراب فرهنگی-ادبی نوش کنیم.
اما نمایشنامه:
این نوع ادبی یکی از قدیمی‌ترین انواع ادبی است. یادگار هومر و یونان باستان است. یکی از باصلابت‌ترین و زیباترین نوع ادبی است که بسیار دوست می دارم. در نمایشنامه مخاطب با شنیدن یا خواندن محاوره میان شخصیت‌ها سعی دارد کنکاشی در میان ذهن شخصیت‌ها و در واقع نویسنده داشته باشد. برای معرفی شخصیت‌ها وپردازش آنها نمایشنامه یکی از سخت‌ترین نوع نوشتار ادبی است. زیبایی نمایشنامه در همین است که شما باید از میان کلام پی به زوایای دورنی آن ببرید. این یعنی زندگی واقعی. در زندگی واقعی هم همین اتفاق می افتد شما با گفتگو با اطرافیانتان برداشتی از شخصیت آنها در ذهنتان شکل خواهد گرفت.
روایت بلوچی
روایت نمایشنامه دارای ارزش دارماتیک قابل قبولی برای همراه کردن مخاطب با خود است. شروع با بخشی که مخاطب هنوز اطلاعات کافی درباره شخصیت‌ها ندارد و تقریبا از میانه داستان وارد کارزار می شود می تواند او را به تعلیقی که منجر به دنبال کردن داستان می شود همراه کند. تم داستان اگر چه به ظاهر قدیمی می نماید ولی هنوز در جامعه نیمه مدرن بلوچ به خصوص در روستاها چنین داستان‌هایی هنوز جایگاه وقوع دارند. به همین دلیل تم و پیام کلی نمایش برای جامعه کنونی قابل فهم و ملموس است. اتکای بیش از حد نمایش به روایت و پردازش دورنمایه نویسنده را از پرداخت به سایر ارزش‌های نمایش‌نامه‌ای باز داشته است. مثلا ما کمتر به چالش‌های درونی یا برونی شخصیت‌ها بر می خوریم. هر چند در برخی سکانس‌ها دیالوگ‌هایی برای معرفی شخصیت و نشان دادن تضادهای دورنی هر کدام در کل نمایش گنجانده شده است.
زبان
استفاده از عناصر زبان و فرهنگی بلوچ برجستگی این نمایش در بخش فرهنگی و اثرگذاری آن در این حیطه است. عناصری که در داستان و با تاکید‌‌های کلامی و استفاده از درام در این نمایش گنجانده شده‌اند می تواند آنها را در وهله اول به مخاطبان خاص (بلوچ) و در سطح بعد حتی مخاطبان عام معرفی دقیق کند. از دیگر ویژگی‌های نوشته می توان به استفاده متعادل از زبان بلوچی در لحظه ضرورت در کلام اشاره کرد. حتی در برخی موارد ما شاهد استفاده از زبان بلوچی در دیالوگ‌ها هستیم. نکته‌ای که حتما موافقان و مخالفان خودش را دارد که آیا باید زبان بومی در آثار ادبی استفاده شود یا خیر؟ که اینجا قبلا بحث‌هایی شده است.
در پایان چند نکته:
۱. امید که این حرکات ادبی و هنری در شهر هنر و ادب بلوچستان یعنی ایرانشهر رونق دوباره‌ای بگیرد.
۲. علاوه برای اجرای نمایش باید در سطح نوشتاری و ادبی به نمایشنامه بها داده شود.
۳. این حرکات فرهنگی و هنری با حمایت نهادهای ذی‌ربط در همه استان و حتی کشور حضور پیدا کند.
۴. بحث نقد ادبی -هنری این نمایش‌ها باید مدنظر دوستان نیز قرار گیرد.
۵. ما نیاز به نمایش‌نامه‌‌هایی با رویکرد مدرن با دورن مایه‌هایی بومی داریم.