لهجه کرشی
لهجه کرشی (Koroshi) جزیی از زبان های شمال غربی ایرانی است. جایی که زبان بلوچی در آن واقع شده است. این لهجه در تقسیم بندی زبانشناسی بخشی از لهجه ها و شاخه های زبان بلوچی قرار می گیرد. در سلسله مقالاتی قصد دارم لهجه های مهم بلوچی را که در تقسیم بندی های زبانشناسی دارای شاخه و کد اختصاصی هستند مورد بررسی اجمالی قرار دهم.
اولین لهجه ای که قصد دارم به آن به پردازم کرشی است. چون این لهجه خارج از محدوده جغرافیایی بلوچستان قرار گرفته است کمتر مورد توجه قرار گرفته است. شاید کمتر کسی بداند که آنها در کجا زندگی می کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده آنها در استان فارس، ایران، زندگی می کنند. این لهجه بلوچی به علت همسایگی با زبان فارسی بسیاری از ویژگی های این زبان را به خود گرفته است. ظاهرا گویشوران این زبان برای مردم قشقایی کار می کنند و به کار شترداری مشغولند. به لحاظ جمعیتی چیزی در حدود ۴۰ تا ۵۰ خانوارند. به عبارت دیگر جمعیت آنها در سال ۸۵ چیزی در حدود ۱۰۰۰ نفر بوده است.
آواشناسی
واکه ها:
– کوتاه : â, a, e, i, o, u
– بلند: â:, ā, ē, ī, ō, ū
همخوان ها:
سایشی: ð مانند ‘sað’ یا صد
سایشی کامی صدادار: ɣ
سایشی چاکی: مانند ‘اره”
کامی : مانند ‘g’ و ‘k’
دستور
فعل ها:
– نشان مصدر ساز : -ag یا اگ
اسم:
پسوند ‘-یوک’ اسم را شناسه می کنند. مانند golâbi-yok یا گلابیوک همان گلابی در فارسی است.
– نشانه “i” در این لهجه اسم را به نکره مبدل می کند. مثلا چوکی (بچه ای)
– اسم ها توسط پسوند های ‘گل’ یا ‘اوبار’ جمع بسته می شوند. مثلا مردینگال ( مردها) یا سیب-اوبار (سیب ها)
– برعکس فارسی صفت ها قبل از اسم قرار می گیرند. مثلا سیاهین انگور (انگور سیاه)
لغات
در اینجا چندین لغت که در این لهجه وجود دارد با معادل فارسی و بلوچی آنها آورده شده است.
– کشنگ ( فارسی =قشنگ -بلوچی= شر)
– نگن( نان – نگن)
– تاریک ( تاریک – تهار)
کننگ ( خندیدن – کندگ)
گاد ( باد – گواث)
مثال های از جمله ها
– ای چین (i či-yen?) = این چیست؟
– علی کو اِن (ali ko-yen?) = علی کجاست؟
کید منا گونکی جد (kayad manâ ganki jad?) = چه کسی مرا صدا زد؟
با سلام و تشکر از این که به یکی از گویش های بلوجی پرداخته اید (کرشی ) اما متاسفانه بدون تحقیق میدانی و بررسی لازم بوده است :اولا مکان جغرافیایی کرش ها فقط محدوده استان فارس و با آن جمعیت اندک نیست . ثانیا جاداشت سرکی به استان همجوار تان هرمزگان می زدید بنده حدود ۲۰روستای اطراف بندرعباس می شناسم که لهجه کرشی صحبت می کنند و تعداد زیادی نیز در خود شهر بندرعباس بویژه محله های نخل ناخدا نایبند جنوبی و شهرک توحید که مساجدشان و محله هایشان معروف به محله ی کرشها یا مسجد کرشها می باشد اگر مایل به پی گیری موضوع می باشید می توانید با همین آدرس مکاتبه نمایید.
با سلام و تشکر از توجه تان :لازم به ذکر است کرش های بندرعباس و اطراف با همین نام و عموما فامیل قریشی بومی منطقه محسوب می شوند و حدود دویست سال از سکونت شان در منطقه می گذرد . همچنین قابل توجه آقای دانشور از شرق بندرعباس تا میناب و سیریک الی جاسک منطقه ای است که پیوسته بلوچ نشین بوده و ساکنان آن بلوچ می باشند با گویش بلوچی جنوبی (مکرانی ) شاید کرشها هم ادامه همان بلوچ های ساحل نشین باشند روایت شفاهی موجود در بین آنان این است که اجدادشان از منطقه بمپور مهاجرت کرده اند
سلام . در ۳۵ کیلومتری شرق بندر عباس منطقه ای به نام جلابی وجود دارد که اهالی آن همه کرش میباشند همچنین سه تا از محله های بزرگ وقدیمی بندر عباس را ساکنان این قوم تشکیل می دهند( نایبند،نخل ناخدا،شهرک توحید)
در ۲۰ کیلومتری سراوان ودر قسمت شمال غربی روستای کلپورگان در رشته کوههای سیاهان روستایی به اسم کرش وجود دارد که قبلا کوچ نشین بود ه اند والان به برکت ر ا ه آسفالته وبرق یکجانشین شده اند.
با سلام
جناب آقای دانشور کاش انگیزه و اظهار نظر و تحقیقتان در مورد لهجه ی کرشی را
بیان می کردید شاید بهتر می شد در اینباره نظر داد.مطلبی که شما در وب سایت خود گذاشته اید اساسا کذب است و شاید هم قومی به این اسم غیر از اقوام بزرگ و با اصالت کرش که مورد بحث ماست وجود دارد و مطلب شما مربوط به این قوم است .ای کاش بیشتر تحقیق می کردید
magiran.comethnologue.com@صفورا قریشی
مقاله مذکور برداشتی از
http://en.wikipedia.org/wiki/Koroshi_dialect
است.
تمام ارجاعات و مستندات در ویکی موجود است. درست و غلطش به عهده ویکی. اگر شما فکر می کنید چیز درستتری دارید می تواند به راحتی در ویکی انگلیسی فارسی یا هر زبانی آن نوشته ها را اصلاح فرمایید.
۱. http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C
۲. http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1537188
۳. http://www.ethnologue.com/15/show_language.asp?code=ktl
والا دیگه از این جاهای معتبرتر شما دارید بفرمایید ما و خوانندگان خوشحال خواهیم شد اطلاعات بیشتری به دست آوریم
با سلام و تشکر از زحمات جناب آقای مصطفی دانشور:
قریشی های (کرشها) بندرعباس عموما در جنوب محله نخل ناخدا نایبند جنوبی و شهرک توحید و همچنین روستاهای جلابی کولغان نوبست باریز و حدود ۲۰ روستای کوچک دیگر اطراف بندرعباس زندگی میکنند و مردمی خونگرم و پرتلاش هستند که در سالهای اخیر با فپالیت جوانانشان توجه بیشتری به آنها شده است . راه یافتن یکی از آقایان عضو شورای شهر و کاندیداتوری تعداد زیادی ازآقایان و خانمهایی که به این قوم بزرگ تعلق دارند نیز گواه علاقه مندی آنها به مشارکت در فعالیتهای اجتماعی همچون دیگر اقوام ساکن در بندرعباس میباشد . البته فامیلهی دیگری بغیر از قریشی مثل خراسی – پوریان – میرزایی – و … نیز به قریشی ها تعلق دارند .
بنده به نوبه خودم از نیت و انگیزه خیر شما در مطرح نمودن این مبحث تشکر و قدردانی میکنم .
این رسم و رسومات کرش نشان از فرهنگ اعظیم دارد که باید در جهان مطرح شود.نه در چند روستا و چند نفر که به شغل شریف دامداری مشغولند امید وارم تحقیقاتی بیشتری بعمل آورید
کلمه “تس گل و ماگل” به زبان چوکی میباشد به فارسی چی میگویند .لطفا راهنمایی کنید…ممنونم منتظر جواب و راهنمایی شما دوستان هستم
قوم(کرش) یکی از قوم های کهن ایران بوده که ۳۵کیلومتری شرق استان هرمزگان ساکن هستن که در روستاهای ( جلابی . کولغان .نوبست.سرچیل……. )
مشغول به زندگی خود هستند
قوم(کرش) یکی از قوم های کهن ایران بوده که ۳۵کیلومتری شرق استان هرمزگان ساکن هستن که در روستاهای ( جلابی . کولغان .نوبست.سرچیل….) زندگی می کنند
باسلام خدمت همه فرهنگ دوستان
بر آنم در زمینه قوم، گروه، گویش، لهجه کرش تحقیقی علمی و جامع انجام دهم ازهمه دوستان سپاس گزارم و خواهش میکنم که اگر اطلاعاتی دارند ارسال کنن.و پیشاپیش از همکاری و یاری شما کمال قدردانی را دارم.
[email protected]
با سلام خدمت فرهنگ دوستان
در قسمت جنوبی شهرستان لار به زبان کرسی گویش میکنند
بله دوست عزیز در فداغ لارستان روستاهای محمدزینا ،لب اِشکن،کنگریشه،علی آباد بیرم و… به لهجه ی کرشی صحبت میکنند
عرض سلام و سپاس خدمت شما آقای دانشور بدلیل اهمیتتون به این موضوع.
البته عرض کنم که توی صفحه ی ویکی انگلیسی که شما معرفی کردید منظور از (Southern Iranian Fars)منطقه ی جنوبِ فارسِ ایران؛ هست که شما توی وبلاگتون سهواً، شمال غربی ایران ذکر کردید.وهمینطور بنده هم مثل سایر دوستان به اشتباه بودنِ آمار ۴۰الی ۵۰ خانوار قوم کرُش تاکید دارم، چرا که جدا از جمعیت کثیر این قوم شریف در استان هرمزگان، جمعیت آنها تنها در استان فارس حتی از این آمار (۴۰ الی ۵۰ خانوار)بیشتر است.
عرض سلام و سپاس خدمت شما آقای دانشور بدلیل اهمیتتون به این موضوع.
البته عرض کنم که توی صفحه ی ویکی انگلیسی که شما معرفی کردید منظور از(…SouthernIranianFars)منطقه ی جنوبِ فارسِ ایران؛ هست که شما توی وبلاگتون سهواً، شمال غربی ایران ذکر کردید.وهمینطور بنده هم مثل سایر دوستان به اشتباه بودنِ آمار ۴۰الی ۵۰ خانوار قوم کرُش تاکید دارم، چرا که جدا از جمعیت کثیر این قوم شریف در استان هرمزگان، جمعیت آنها تنها در استان فارس حتی از این آمار (۴۰ الی ۵۰ خانوار)بیشتر است.
با سلام و احترام به زحمات شما اقای دانشور
….
شما برای اظهار نظر و تحقیق خود ب این سایت از استان هرمزگان متاسفانه غافل بودید
چرا که کرش یا کروش اصالتش و اصلیت و ریشه اش از این استانه….و در منطقه ی جلابی بندرعباس تعداد زیادی از اونهابه چشم میان ومتشکل قبیله ی بزرگی هستن…اما در فارس هم تعداد کمی هستن که چند سال پیش شناسنامه ای بنام کوروش گرفتند ک زبونشون و پوششون هم فرق میکنه و از ایل قشقاییه فارس هستن….کروش های اصیل که در منطقه جلابی شهرستان بندرعباس هستن با ازدواج با شهرستانی ها دیگر رفتند و مهاجرت کردن ک تعداد کم در استان های دیگه هم هستن ک در اص اهل همین منطقه هستن و در استان های:خوزستان و اصفهان و شاید استان های دیگری هم باشند ک اطلاعی ندارم…..زبان کروش ها یا کرش ها هم برگرفته از گذشته هاست و کلمات بلوچی…انگلیسی و عربی وغیره….در این زبان وجود داره که در هر روستا از هرمزگان گویش هافقط کمی متفاوته اما همون زبانه کروشی هس…و گذشته زیادی داره…جدیدا هم کروشی با تردید و شک که لهجه است ثبت شد و هنوز هم همه زبان شناسان شک دارن که ایا لهجه است یا زبان……کروش ها دارای پیشینه ی کهنی هم هستن….امیدوارم که دیگه همچین سایت های کذب و با سطح اطلاعت پایینی درج نشه… و خواهش میکنم سایت خودتون رو اصلاح کنید……با تشکر
خوب بودک خودتون هم میگفتید اهل کجایید و به چ زبانی صحبت میکنید..